Samenwerken: Van ProbleemOplossing naar Waarderend Organiseren

Onlangs herlas ik het boek 'Organisatiecoaching in de praktijk' onder redactie van Fer van den Boomen en Jos van Jaarsveld.
Hierin delen ze de fases van het veranderproces (Belichten, Richten, Inrichten en Verrichten) in naar aard van de interventie: de veranderkleuren van Leon de Caluwé:

• Blauw, dat staat voor planning & ratio
• Geel, dat staat voor macht & onderhandelen
• Rood, dat staat voor motivatie & vertrouwen
• Groen, dat staat voor leren & ontwikkelen
• Wit, dat staat voor energie & vitaliteit

In zijn bijdrage "Conflictcoaching op de afdeling van een productiebedrijf, een oplossingsgerichte benadering'' zet hij heel duidelijk twee verschillende benaderingen van aanpak naast elkaar voor organisatieverandering.
De veel gebruikte aanpak van probleemoplossing ('Problem Solving") en waarderend organiseren ('Appreciatvie Inquiry")/

Problem Solving ontwikkelt zich van 'gevoelde noodzaak'/identificeren van het probleem naar analyseren van oorzaken, naar analyseren van mogelijk oplossingen, naar actieplan, vanuit de basisaanname dat de organisatie een probleem is, dat moet worden opgelost.

Daar tegenover staat Appreciative Inquiry (David Cooperrider and Diana Whithey). Hierbij wordt uitgegaan van: waarderen van het beste 'wat is', verbeelden 'wat zou kunnen zijn', naar dialoog 'wat zou moeten zijn', naar vernieuwen 'wat zal zijn. Bij A.I. is de basisaanname: een organisatie is een mysterie om te onderzoeken. A.I gaat uit van het versterken van bestaande oplossingen.
De vier stappen van Appreciative Inquiry (lees: waarderend organiseren) zijn:

1. Discovery: verkennen, waarderen & ontdekken met de vraag: Wat gaat er allemaal goed?
2. Dream: verbeelden van de gewenste toekomst: Wat is mogelijk?
3. Design: vormgeven of ontwerpen met de vraag: Wat is nodig om die gewenste toekomst te realiseren? Hoe kan het er uitzien? Ontdekkingen delen.
4. Destiny: verankering: Formuleren van concrete actie. Hoe doen we het en hoe houden we het vast?

Appreciative Inquiry gaat uit van een Witte aanpak in de richtfase.

De gedachte is: Alles wat je aandacht geeft groeit. Geef je aandacht aan problemen,  dan worden de problemen ook groter. Maar ook: Als je praat over wat je wel wilt, breng je de gewenst toekomst ook dichterbij.
De A.I. aanpak gaat uit van kracht & vertrouwen, mogelijkheid van experimenteren, onderzoekend en oplossingsgerichtheid en de kracht van urgentie en alertheid (Tjepkema & Verheijen 2009).
Het zou mooi zijn als als we daarbij los komen van onze vastgeroeste aannames, stereotyperingen en vooroordelen op weg naar een gezamenlijk gecreëerde toekomst.
Kijk jezelf eens in de spiegel! Zeg je wat je doet? En: doe je wat je zegt? Sta je open voor een andere kijk en andermans ideëen? Kun je tegen kritiek? Sta je open voor feedback? Is er ruimte voor feedback? Verander de wereld en begin bij jezelf!